Samkvæmt fréttatilkynningu frá innanríkisráðuneytinu mun ráðherra leggja fram frumvarp á fyrstu dögum þingsins um breytingar á nauðungarsölulögum þar sem gert er ráð fyrir að nauðungarsölum verði frestað áfram meðan vinnsla umsókna um höfuðstólslækkun húsnæðislána stendur yfir. Frumvarpið, sem kynnt var í ríkisstjórn síðastliðinn föstudag, gerir ráð fyrir að nauðungarsölum verði áfram frestað fram yfir 1. mars 2015 en núgildandi frestur á að renna út 1. september.

Hagsmunasamtök heimilanna skoruðu fyrir rúmri viku síðan á innanríkisráðherra að framlengja frestunina, og ítrekuðu svo þá áskorun með auglýsingum í fjölmiðlum nú um helgina.

Stjórn Hagsmunasamtaka heimilanna fagnar að sjálfsögðu þessari yfirlýsingu ráðuneytisins. "Segið svo að máttur Hagsmunasamtaka heimilanna og auglýsinga sé ekki mikill" segir Vilhjálmur Bjarnason formaður stjórnar, en bætir jafnframt við: "Það eru samt hnökrar á þessu hjá ráðherranum og munun við benda henni á það og krefjast þess að þetta verði betur gert og með minni takmörkunum."

Þetta er í annað sinn sem nauðungarsölum er frestað á kjörtímabili núverandi ríkisstjórnar, og í bæði skiptin til þess að koma til móts við kröfur Hagsmunasamtaka heimilanna. Samtökin hafa þó áður bent á að burtséð frá slíkri frestun sem er góðra gjalda verð, séu verulegir meinbugir á málsmeðferð við löginnheimtu og fullnustur án undangengins dóms hér á landi. Samtökin gerðu ítarlega grein fyrir þessum sjónarmiðum í sérstakri álitsgerð sem var birt í nóvember í fyrra og beint til innanríkisráðuneytisins.

Nýlega komst Evrópudómstóllinn að þeirri niðurstöðu í máli C-169/14 að fullnustumeðferð á Spáni, sem virðist svipa að mörgu leyti til þeirrar sem tíðkast á Íslandi, brjóti í bága við ákvæði Mannréttindasáttmála Evrópu um réttláta málsmeðferð. Þá töldust skilyrði tilskipunar 93/13/EBE um óréttmæta skilmála í neytendasamningum um að jafna stöðu neytenda og að þeir skuli óbundnir af óréttmætum skilmálum, ekki heldur vera uppfyllt með spænskri löggjöf. Um er að ræða sömu tilskipun og EFTA-dómstólinn veitti nánari skýringar á með ráðgefandi áliti sínu í máli E-25/13 síðastliðinn fimmtudag.

Fréttatilkynning innanríkisráðuneytisins í heild:

Lagt til að nauðungarsölum verði frestað áfram

Sú breyting verður þó gerð frá fyrri frestun að fresturinn mun ekki taka til fyrstu skrefa nauðungarsölu þannig að þingfesting máls og byrjun uppboðs munu fara fram nema gerðarbeiðandi fresti aðgerðum. Gerðarþoli geti hins vegar án samþykkis gerðarbeiðanda óskað eftir fresti á því að framhald uppboðs verði ákveðið eða að það fari fram. Jafnframt verði með samþykki allra gerðarbeiðenda unnt að fresta uppgjöri til kröfuhafa á fasteign sem seld hefur verið við framhald uppboðs en er enn í svokölluðum samþykkisfresti. Jafnframt er gert að skilyrði að gerðarþoli leggi fram staðfestingu á að hann hafi sótt um leiðréttingu samkvæmt ákvæðum laga um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána.

Forsagan

Í framhaldi af tillögum þeim sem kynntar voru í aðgerðaáætlun um höfuðstólslækkun húsnæðislána var lögfest heimild fyrir sýslumenn til að fresta nauðungarsölum að beiðni gerðarþola fram yfir 1. september 2014. Var það gert til að skuldurum gæfist tími til að leggja mat á þær aðgerðir sem lagðar voru til og hvaða áhrif þær aðgerðir hefðu á skuldastöðu viðkomandi. Var þannig heimilt að fresta nauðungarsölum á öllum stigum nauðungarsöluferilsins, án samþykkis gerðarbeiðenda, hvort sem um væri að ræða byrjun uppboðs eða framhaldssölu. Jafnframt að fresta mætti uppgjöri á eign sem er í svokölluðum samþykkisfresti með samþykki gerðarbeiðenda. Áskilið er að um sé að ræða húsnæði sem er ætlað til búsetu samkvæmt ákvörðun skipulags- og byggingaryfirvalda, gerðarþoli eigi þar lögheimili og haldi þar heimili.

Með lögum nr. 35/2014 var kveðið á um skipan og fyrirkomulag leiðréttingar á verðtryggðum fasteignaveðlánum. Frestur til að óska leiðréttingar á slíkum lánum rennur út 1. september. Samkvæmt upplýsingum frá verkefnisstjórn um framkvæmd almennrar höfuðstólslækkunar íbúðalána tekur þá við úrvinnsla umsókna og má búast við að niðurstöður leiðréttingar berist umsækjendum um mánaðarmótin september/október. Þá hafa umsækjendur þrjá mánuði til að samþykkja niðurstöðu útreikninga. Innan sama tíma hafa umsækjendur sem ekki samþykkja niðurstöðu útreikninga tækifæri til að kæra niðurstöðu til kærunefndar. Hefur verkefnastjórn um framkvæmd almennrar höfuðstólslækkunar íbúðalána talið rétt að skoðað verði hvort rétt sé að fresta áfram nauðungarsölum á fasteignum og því er stefnt að því að leggja fyrrgreint frumvarp fram.

Hagsmunasamtök heimilanna hafa beint eftirfarandi áskorun til innanríkisráðherra, Hönnu Birnu Kristjánsdóttur, og hafa upplýsingar um áskorunina jafnframt verið sendar til allra helstu fjölmiðla landsins.
 
Efni áskorunarinnar er í samræmi við ályktun borgarafundar í mars 2013, ályktun aðalfundar HH í maí 2013, kröfur sem settar voru fram á fundi með ráðherra í október 2013, niðurstöður álitsgerðar HH um ólögmæti nauðungarsalna án undangengins dóms frá nóvember 2013, og ályktun aðalfundar HH í maí 2014.

21. ágúst 2014

Efni: Áskorun um framlengingu frestunar á nauðungarsölum heimila

Hagsmunasamtök heimilanna skora á innanríkisráðherra að fyrirskipa undirmönnum sínum, sýslumönnum landsins, að fresta nauðungarsölum enn um sinn, þar til Alþingi hefur fjallað um bráðabirgðarákvæði sem nú er í gildi um frestun á nauðungarsölum. Innanríkisráðherra lagði fram frumvarp á Alþingi sem samþykkt var þann 19. desember síðastliðinn sem bráðabirgðarákvæði við lög um nauðungarsölur nr. 90/1991. Bráðabirgðarákvæðið kveður á um tímabundna frestun á nauðungarsölum og framlengingu á samþykkisfresti fram yfir 1. september næstkomandi. Ef ekkert verður að gert munu nauðungarsölur hefjist á ný af fullum þunga 1. september, áður en Alþingi kemur saman á haustþingi þann 9. september og áður en alþingismenn fá tækifæri til að fjalla um málið. Auk þess má búast við því að sýslumenn muni þá ganga frá uppgjöri á nauðungarsölum sem þegar hafa farið fram en eru á samþykkisfresti og þarf einnig að fresta á sömu forsendum.
 
Framlenging á frestun nauðungarsalna er nauðsynleg í ljósi þess að umsóknarfrestur um leiðréttingar vegna verðtryggðra fasteignalána rennur ekki út fyrr en 1. september og munu niðurstöður umsókna ekki verða ljósar fyrr en að þeim tíma liðnum. Einnig er vert að hafa í huga að beðið er ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins í tveimur málum sem rekin eru fyrir dómstólum um lögmæti útfærslu verðtryggðra neytendalána. Auk þess er svipað mál vegna íbúðaláns rekið fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur á vegum Hagsmunasamtaka heimilanna sem tekur á húsnæðislánum neytenda. Verði niðurstaða einhverra þessara dómsmála neytendum í hag mun það breyta verulega stöðu lántakenda, í mjög mörgum tilfellum jafnvel á þann veg að þeir sem annars stæðu frammi fyrir nauðungarsölu geti staðið við skuldbindingar sínar og þar með haldið heimilum sínum. Enn og aftur minna Hagsmunasamtök heimilanna á skaðabótaskyldu þá sem gæti skapast ef ráðherra stöðvar ekki tafarlaust nauðungarsölur og framlengir samþykkisfrest í þeim tilfellum þar sem nauðungarsala hefur farið fram en uppgjöri þeirra mála hefur enn ekki verið lokið. Einnig vilja Hagsmunasamtök heimilanna hvetja innanríkisráðherra til að beina þeim tilmælum til skiptastjóra að þeir haldi að sér höndum og ljúki hvorki skiptalokum né selji eignir á veðhafafundum á sömu forsendum.
 
Grípi innanríkisráðherra ekki til ráðstafana er hætta á að holskefla nauðungarsalna muni ríða yfir í byrjun september sem muni leiða til aukins húsnæðisvanda og félagslegrar upplausnar.
 
Virðingarfyllst,      
f.h. Hagsmunasamtaka heimilanna
Vilhjálmur Bjarnason, formaður

Í ljósi nýrra laga sem samþykkt voru á Alþingi nú rétt fyrir jól um frestun á nauðungarsölum skorar stjórn HH á fjármálastofnanir að samþykkja umsóknir gerðarþola sem nýlega hafa misst heimili sín um að uppboð gangi ekki endanlega í gegn fyrr en eftir 1. september 2014.  Frestun fram yfir 1. september í þeim tilfellum þar sem nauðungarsala hefur þegar farið fram (en samþykkisfrestur er ekki útrunninn) er háð samþykki gerðarbeiðanda. Þeir sem standa í þessum sporum eiga því allt undir því að viðkomandi fjármálafyrirtæki samþykki frestinn.